Page 33 - nisan1

Çocuk ve Edebiyat Dergisi

ÇOCUK VE OYUN

Muhammed Aydın
@cerenazlieker @muhammedaydin32

“Çocukların oyunu oyun değil , onların en ciddi Piaget oyunun; çocuklarda ağırlık, renk, şekil,
uğraşıdır.” (Montaigne) zaman ve mekan gibi kavramların gelişiminde etkili
olduğunu belirtmiştir. Freud da oyun sayesinde kişi-
Oyunun pek çok tanımı vardır aslında. Johan
nin korkularından, sosyal çatışma ve engellerin üs-
Huizinga ’ya göre oyun; insanın yaşamı ve doğayı
tesinden gelebileceğini belirtmiştir. İşte bu yüzden
öğrenmekte kullandığı ilk etkinliktir. İlk etkinliktir
oyunun eğitimdeki yeri de yadsınamaz bir gerçek-
çünkü insan doğduğu ilk günden itibaren oyna-
tir. Bu sayede eğlenerek ve daha kalıcı öğrenmeler
maya başlar. Oyun oynamak için konuşmayı öğ-
sağlanabilmektedir. Oyun ayrıca ezberci ve sınırları
renmesine de gerek yoktur. Çünkü aslında oyunun
olan bir eğitimden ziyade daha çok yaparak, yaşa-
evrensel dili aradaki bütün engelleri de kaldırır.
yarak öğrenmeye olanak tanır. Çocuğun bilgiyi oyun
Oyunla ilgili yapılan pek çok çalışma vardır. Bu sayesinde kendi kendine keşfetmesi sağlanır. Hayal
çalışmalar sonucunda oyun tarihinin çok eski de- dünyalarını daha kolay yansıtma imkanı sağlarken,
virlere dayandığına ulaşılmıştır. Eski Mısır’da tahta aynı zamanda yaratıcılıklarını da desteklemiş olu-
timsahlara ve tahta bebeklere rastlanmıştır. Ayrıca ruz. Esnek düşünme ve problem çözme yetenekleri
Girit ve Roma uygarlıklarında da eski oyuncak ka- de olumlu yönde etkilenir. Grup ve arkadaşlarıyla
lıntılarına rastlanmıştır. Tüm bu çalışmalar aslında beraber oynanan oyunlarda etkileşim en üst düzey-
oyun tarihinin insanoğluyla beraber ortaya çıktı- de olur. Çocuklar birbirlerinden etkilenir ve bu saye-
ğını gösteriyor. Oyunun her çağda ve farklı kültür- de akran öğrenimi de oyunla başlamış olur aslında.
lerde hayatın önemli bir parçası olduğunu görü-
yoruz. Kısacası çocuğun olduğu her yerde oyuna Oyunun en önemli işlevlerinden biri de ait oldu-
rastlıyoruz. ğu ülkenin ve yörenin kültürünü, geleneksel oyunlar
vasıtasıyla gelecek nesillere aktarılmasını sağla-
Oyunun önemi zamanla kavrandıkça, Çocuk maktır. Kullanılan materyaller ve oyuncaklarda da
Hakları Sözleşmesi’nde oyuna 31. maddede şu şe- ait olduğu yörenin kültürünü yansıtan özelliklerle
kilde yer verilmiştir; de karşılaşabiliriz.
“Taraf devletler çocuğun dinlenme, boş zamanı Günümüzde geleneksel sokak oyunlarıyla bera-
değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence ber interaktif oyunlar da artık önemli bir yere sahip
aktivitelerinde bulunma, kültürel ve sanatsal yaşa- olmuştur. Ama burada anne babaların çok dikkatli
ma serbestçe katılma hakkı sunar.” olması ve oyun seçimi konusunda bilinçli davranma-
Bu da aslında oyunun nefes almak, beslenmek ları gereklidir. Çocukları teknolojiden komple uzakta
kadar önemli bir ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Çün- tutmak doğru bir yöntem olmayacaktır. Önemli olan
kü çocuğun sağlıklı gelişiminde en önemli roller- teknolojiyi faydalı bir şekilde kullanabilmektir. Daha
den biri de oyuna aittir. Oyun en başta çocuğun çok eğitici ve şiddet içermeyen oyunlar tercih ede-
kendini ifade etme yeteneğini keşfetmesini sağlar. rek; hem çocukları teknolojiden uzakta tutmamış,
Ayrıca oyun sayesinde zihinsel, duygusal ve motor hem de teknolojinin yararlı bir şekilde kullanmasını
becerilerinin gelişimi de olumlu yönde etkilenir. sağlayıp interaktif oyunları da eğitime entegre et-
Oyunun en önemli katkılarından biri de dilsel geli- miş oluruz.
şim alanında gerçekleşir. Henüz konuşmaya başla- Unutmamamız gerekir ki, oyun çocuklara mah-
mamış çocuklar bile oyunla ihtiyaçlarını ve istekle- sus değildir. O yüzden yaşımız kaç olursa olsun, on-
rini dışa yansıtabilirler. Oyun bir nevi çocuğun da larla birlikte oynamaktan korkmayalım. İyi ki oyun-
dili olur. lar var.

Oyunla kalın…

yazı • 33