Page 15 - nisan1

Çocuk ve Edebiyat Dergisi

4. A.B.D.’de Penn State üniversitelerinde iki yıl öğ- pedagojisini de bilmelidir ki, çocuklar kendileri için
retim üyeliği yapmış ve orada çok uluslu bir okul- yazılan bu kitaplar içinde kendilerine aşina olanı
da gönüllü öğretmenlik yapmışsınız. Bize, biraz bulabilsinler.
orada karşılaştığınız farklı kültürlerdeki çocuklar-
da gözlemlediğiniz farklılık ve benzerlikleri anlatır 8. Oyunlarda çocuk kitaplarını nasıl kullanırız?
mısınız? Oyun ve kitap çocuğun gelişiminin en doğal destek-
çisidir. Bir bebeğin ilk kitabı onun oyuncağıdır. Onu
Amerika’da çalıştığım sınıfta, Benette Child Family
Center, 14 farklı ülkeden çocuk vardı. Türk çocuğu ağzına alıp, dünyayı tanıma deneyimi içinde olan
yoktu. Çok önemli farklılık çocukların kendi işleri- çocuk için kitabı, lezzetli bir tattır. Sonra zamanla
ni yapma konusundaki becerileri ve hevesleriydi. kitabı gerçek kullanımına uygun olarak; yani okuma,
Kesinlikle ayakkabılarını giyme, yataklarını yapma, dinleme fonksiyonları ile anlamlandırmaya başlar.
yemek yeme gibi çok temel işlerini yapma konu- Bundan sonrası yani bebeklikten itibaren kitapla
sunda yardımı kabul etmiyorlardı. Birkaç kez bu başlayan muhabbeti, tüm yaşamı boyunca devam
konuda reddedildim. Günde en az iki kez, yaz kış eder. Kitaplarda ele alınan temalar doğrultusunda
dışarı çıkıyorlardı ve birbirlerine karşı çok nazik- mekanları, nesneleri, kahramanları canlandırmak,
lerdi. Çocuklar birbirlerine, öğretmenler de ço- birçok çocuğun ilgisini çeker, tabi ki bu çocukların
cuklara çok sık teşekkür ediyordu. Sınıfta tüm yaş özelliklerine göre farklılaşan ve gelişen bir be-
çocukların aynı anda katıldığı etkinlik yok dene- ceridir. Kitapta adı geçen nesneleri günlük hayatta
cek kadar azdı. Hep bireysel, eşli ve küçük grup- bulmaya çalışmak, kitap kahramanlarının duygu
la çalışıyorlardı. Ve mutlaka birbirlerinin alanına
girerken izin alıyorlardı. Sınıfın temizlenmesinden
çocuklar sorumluydu.
5. Oyun Çocuklar için nedir?
Oyun çocuklar için can suyudur. Her daim hayat-
larını kolaylaştıran, zenginleştiren, zorlu durum-
larda başlarının çaresi olan can suyu. Çocuklar
oynayarak büyürler. Oyun çocuğun normalidir,
uzmanlık alanıdır. Oyun bir kanıttır. İç dünyasının
görünürlüğüdür. Hayal dünyasının ete kemiğe bü-
rünmüş halidir.
6. Oyun oynarken neye ihtiyacımız vardır?
Oyuna inanmaya… Oyunun önemi konusunda
kimseyi ikna etmek durumunda kalmayacağı-
mız günleri görmek için çabalıyoruz. Çocukların
oyunlarına saygı duyan yetişkinlere, güvenli oyun
alanlarına ihtiyaç vardır. Çocuklar her şeyi oyuna, durumlarıyla ilgili akıl yürütme oyunları oynamak,
oyuncağa dönüştürebilirler. Onların oyuna olan il- kitapta olan ve olmayan şeyleri hatırlamayla ilgili
gisini anlayan, oyun yollarını kesmeyen, oyun dos- bellek oyunları oynamak, kitabın kapağını görüp
tu yetişkinlere, okullara, kentlere, parklara gereksi- ya da okumadan sadece resimlerini inceleyip ne ile
nimleri vardır. ilgili bir kitap olduğunu tahmin etmeye çalışmak,
kitabın olay örgüsünü sıralayarak neden sonuç iliş-
7. Çocuk kitaplarında sizce oyuna ne kadar yer ve-
riliyor? kilerini destekleyen oyunlar oynamak, kitapla ilgili
sorular üretmek, sanatsal tasarımlar yapmak ve
Bu konuda bir araştırmam yok ama okumalarım- niceleri çocuğun kitapla bağını güçlendiren eğitsel
dan biliyorum ki oyun çocuk için doğal bir eylem etkinlikler olarak önemlidir. Oyun köşelerinin tama-
olduğu için kitaplarda oyun oynayan çocukları mında kitap bulundurulmalıdır. Çocuklar kitapları
görüyoruz ama oyunun gücü ile ilgili mesajların doğal olarak oyunlarının içine dahil etme fırsatı
ön plana çıkarıldığı örneklerle çok karşılaşmadım. bulmalıdırlar. Ayrıca her çocuğun bir okunacak ki-
Çocuğa ulaşmak için, onların ilgilerine, gereksi- tap listesine sahip olması da önemlidir. Okudukça
nimlerine adım atmak gerekir. Oyun dostu olmak listede işaret etmesi, yanına ‘okudum sembolü’ koy-
bizi çocuklara yakınlaştırır. Çocuk kitaplarını ya- ması, çocuğun kendi okuma gelişimini gözlemleme-
zan yazarlar, çocuk pedagojisinin yanı sıra oyun sinin, öz denetiminin çok iyi bir yolu olacaktır.

söyleşi • 15