Page 14 - Lokum Çocuk ve Edebiyat Dergisi Temmuz 2021 Sayısı

Çocuk ve Edebiyat Dergisi

Prof. Dr. Serap Erdoğan
@prof.dr.serapcimenerdogan
TOPLUMDA BİR BİREY OLARAK ÇOCUK: SOSYAL PAYLAŞINCA GÜZEL
VE KÜLTÜREL AKTARIM

Tüm insanlar sosyal ve kültürel bir ortam için- sal, sosyal ve ahlak gelişiminde temel etkendir. Aile
de yaşarlar. Bireyin bütün hayatı, çevresine uyum çocuğu teşvik edip, onun duygusal gereksinimlerini Neslihan Tunçel
sağlama çabası içinde geçer. Bu uyum çaba- karşıladığı zaman, çocuk için sosyalleşme sürecin-
sı, doğumdan itibaren giderek artan bir gelişim de en iyi ortamı oluşturmuş olur. Aile ilişkileri sağ- @nslhn_tncl
gösterir. Sürekli karmaşık ve bireye özgü olan ge- lıklı olduğu sürece çocuk mutludur.
lişme süreci içinde bireyin algılama biçimlerinde, Bizim toplumumuz, komşularla, oyun arkadaşla-
tepkilerinde, tutumlarında, alışkanlıklarında grup rıyla ve başkalarıyla etkileşimlerin özendirildiği, bü-
normlarına ve değerlerine uyması söz konusudur. yük ölçüde yaşıt yönelimli bir toplumdur. Eğitim, bi-
Oldukça yaygın bir tanımla sosyal gelişim; kişinin reyi çeşitlilik için hazırlarken, yalnızca halihazırdaki Minicik kalplerinizde,
sosyal uyarıcılara, özellikle grup yaşamının baskı dünya ile uğraşır, dünyayı olduğu gibi ele alır. Buna Kocamandır merhamet,
ve zorluklarına karşı duyarlılık geliştirmesi, gru- karşın çocuklar, oyunda, dünyayı olabileceği gibi Elinden geldiğince,
bunda ya da kültüründe başkalarıyla ilişki içinde ve olmasını istedikleri gibi ele alma şansına sahip- Durma sen de yardım et.
olması, onlar gibi davranmasıdır. Sosyal ve kültü- tirler. Oyun, eğlenceli olmasının yanı sıra, büyüyen
rel aktarım, birçok karmaşık faktörün etkilediği çocukların sosyalleşmesinde bir dizi önemli işlev Bazen küçük bir çikolatayı,
geniş bir oluşumdur. Bazen kocaman bir pastayı,
görür. Arkadaşlarıyla oynamak çocuğa iş birliğini Yeter ki kalpten olsun,
Çocukların sosyal kültürel aktarımda, bir an- ve toplu yaşam için gerekli kuralları öğretir. Oyun Bilelim paylaşmayı.
lamda yaşadığı kültürü ve dolaylı olarak bu kül- yoluyla sosyalleşen, “ben” ve “başkası” kavramlarının
türle bağlantılı diğer kültürleri öğrenmesi kas- bilincine varan çocuk, vermeyi ve almayı da oyun Annelerimiz sevgiyi,
tedilmektedir. Bu öğrenme de doğumdan ölüme aracılığıyla öğrenir. Öğretmenler bilgiyi,
dek tüm yaşam boyunca devam etmektedir. Bu Çocukların evden yakın çevreye çıkışlarında, bü- Biz de sizle paylaştık,
süreç içinde çocukların çevresindeki insanlarla tünüyle bu ilişkiler düzeninin kurulması zorunludur. Bir “Lokumluk” dergiyi...
ilişkisi, diğer çevre faktörleri, en başta da yaşa- Anne-babalar sık sık çocuklarının yaşıtlarıyla yakın
dığı aile ortamı, daha sonra okul ve arkadaşları, ilişkilerden alabilecekleri davranışlar, değerler ko- Hadi sen de paylaş,
bunların yanı sıra da kitle iletişim araçları etkili nusunda kaygılanırlar. Artan etkileşim, değişik top- Elinden geldiğince.
olmaktadır. Toplum içinde hayatını sürdürebilen lumsal rolleri deneme fırsatları kadar, hareket ve Paylaş ki güzelleşsin,
insanoğlu, toplumun devamını sağlayacak olan bilgi becerilerini sınama fırsatlarını da sağlar. Bun- Her şey olsun gönlünce...
genç nesli; toplumun içinde, yani bir sosyal çev- ların çoğu için gerekli ortam oyunda vardır. Bizim
re içinde büyütüp eğitecektir. Çocuğun kişiliğinin kültürümüzde çocuklar oyunlarında toplumsal ak-
gelişmesinde, sosyal çevre içinde en etkili olanın tarım olarak misafirliğe giderler, aralarında mutla-
aile çevresi olduğu konusunda bütün sosyal bi- ka paylaşma deneyimi oyunları oynadıkları görülür.
limciler hemfikirdir.
Bu da aslında, çocukların kültürü öğrenmesinde,
Anne-babanın ve aile içindeki diğer bireylerin çevrenin doğrudan etkisi olduğunu göstermekte-
çocukla olan etkileşimi, çocuğun aile içindeki yeri- dir. Öte yandan pandemi ile çevrenin, özellikle aile-
ni belirler. Çocuğa yöneltilen davranış ve ona kar- nin, doğrudan etkilendiği sosyal medya, bu nokta-
şı takınılan tavır, bu ilk yaşantıların örülmesinde da çocuklarımız için toplumsal aktarım noktasında
büyük önem taşır. Bunun yanında; çocuğun sos- alarm vermektedir. Özellikle çocuklara sunulan içe-
yal yaşam içinde paylaşma, iş birliği gibi deneyim riklerinde onlara iş birliği değil, daha çok rekabete
fırsatlarının değeri büyüktür. Çocuk, sosyal bir dayalı bir davranış anlatılmaktadır. Bu yönüyle de
birey olmayı öğrenirken, aynı zamanda en küçük medya, çocukların sosyal normları öğrenmesi nok-
ayrıntısına kadar rol model alacağı bir yetişkine tasında kontrol altında tutulması gereken bir nok-
gereksinim duyar. Böyle bir aile, çocuğun duygu- tadır. Çizim: Sümeyra Dönmez
@sumeyraadonmezz
14 • www.lokumdergi.com şiir • 15